EKO – Wiadomości Powiatu Gliwickiego

Biogazownia – instalacja produkująca  biogaz z biomasy roślinnej, odchodów zwierzęcych, odpadów organicznych (na przykład z przemysłu spożywczego), odpadów poubojowych lub osadu biologicznego ze ścieków.

Wyróżnia się trzy rodzaje biogazowni, w zależności od rodzaju wykorzystywanej materii organicznej:

• biogazownia na składowisku odpadów
• biogazownia przy oczyszczalni ścieków
• biogazownia rolnicza.

Typowa instalacja składa się zwykle z:

• układu podawania biomasy
• komory fermentacyjnej
• zbiornika magazynowego dla przefermentowanego substratu
• zbiornika biogazu
• agregatu prądotwórczego (gdy produkowana jest tylko energia elektryczna) lub agregatu kogeneracyjnego (gdy występuje kogeneracja energii elektrycznej i cieplnej).

Jak to wygląda w powiecie gliwickim?  Mamy czynną 1 MW biogazownię rolniczą w Łanach Wielkich, czynną biogazownię komunalną 0,6 MW w Knurowie oraz dwie niedokończone 0,5 MW (Rzeczyce i Kotulin Skały).

Dodatkowo rusza budowa kolejnej instalacji 0,5MW w gminie Toszek.  

Roczny zysk z biogazowni rolniczej o mocy do 0,5 MW może wynieść do 2 mln złotych. Jednak haczyk tkwi zarówno w wysokich kosztach samej instalacji (od 8 do 12 mln złotych) oraz obsługi i substratu. Jeszcze większy zysk, daje biogazownia o mocy 0,999 MW, ale jej koszt sięga 14-18 mln złotych. Co prawda tego rodzaju inwestycja zwraca się po 5-6 latach, jednak pozwolić sobie na to mogą tylko największe gospodarstwa.

Nie oznacza to jednak, że te średnie i małe gospodarstwa nie mogą postawić na własną instalację tzw. mikrobiogazownie o mocy nawet 10 kW są znacznie tańsze i nie wymagają ogromnego stada krów czy dużej fermy świń, aby zabezpieczyć stały dostęp surowca do produkcji biogazu. Co ważne taka mikrobiogazownia jest stosunkowo tania, choć jej cena zależy od zainstalowanej mocy. Na biogazownię o mocy 75 kWe należy wyłożyć ok. 2–2,5 mln złotych. Jednak instalacja o mocy 10–11 kWe to koszt ok. od 120 do 500 tys. złotych. Dla małych biogazowni około 11 KWe wystarczy nawet 60 krów utrzymywanych na pełnej podłodze, a 120 krów utrzymywanych na rusztach. Wytworzona z instalacji  energia cieplna może służyć do ogrzewania domu, pomieszczeń gospodarczych, jak i ciepłej wody użytkowej. Natomiast energia elektryczna wytworzona w kogeneracji to znaczne oszczędności finansowe pozostające w naszych portfelach. W odróżnieniu od energii wytworzonej z innych źródeł (np. wiatraki, fotowoltaika) energia jest wytwarzana całorocznie.

Co z pozostałością z instalacji po produkcji?

Ważnym czynnikiem w tej inwestycji jest dobrze dobrana mieszanka substratu. Dla stabilności procesu technologicznego lepiej jest, jeśli wsad stanowi mieszanka kilku substratów w tym gnojowicy, mieszanych w temperaturze od 40-60 stopni C, jednakże również możliwa jest fermentacja monosubstratu np. wywaru pogorzelnianego, ale trzeba odpowiednio prowadzić proces technologiczny oraz uzupełniać mikro i makroelementy. Pozostałością jest poferment a dokładnie przefermentowany substrat, który przepompowuje się do magazynu resztek pofermentacyjnych, skąd pobierany jest do dalszego wykorzystania. Resztki te można wykorzystać jako wysokiej jakości nawóz. Można je również wysuszyć, uzyskując nawóz suchy.

Czy biogazownie roznoszą brzydki zapach?

Różnica pomiędzy świadomością społeczną a rzeczywistością zagraża realizacji wielu projektów w Polsce, które niosą za sobą znaczne korzyści środowiskowe, w tym znaczące ograniczenie uciążliwości zapachowej spowodowanej obecnie stosowanymi metodami utylizacji i powtórnego wykorzystania odpadów. Nowoczesne biogazownie wyposażone w systemy kontroli poziomu odorów, spełniające najbardziej restrykcyjne normy bezsprzecznie - eliminują możliwość wystąpienia poważnych zagrożeń związanych z uciążliwością zapachową. Powinniśmy zdawać sobie sprawę, że surowiec, który ma być dostarczany do biogazowni, jest obecnie zagospodarowywany w ich otoczeniu z zastosowaniem znacznie niższych standardów ochrony środowiska. Wiele odpadów organicznych powstałych w związku z hodowlą zwierząt stosuje się na cele rolne jako nawóz bezpośrednio, bez żadnego przetworzenia, bądź przechowuje na otwartym powietrzu. Inne odpady są deponowane na składowiskach odpadów, gdzie mija 12 godzin lub więcej do czasu ich przykrycia, o ile w ogóle jest to realizowane. Powyższe zagrożenia i problemy są dobrze znane opinii publicznej, jednak ich waga jest często pomniejszana, podczas gdy nieznane zagrożenia są często wyolbrzymiane ponad miarę.

Podsumowanie

8 lipca 2022 — U. z 2022 r. (poz. 1378, z późn. zm.) organem odpowiedzialnym za prowadzenie rejestru wytwórców biogazu rolniczego jest Dyrektor Generalny KOWR.

Na koniec 2021 r. w rejestrze wytwórców biogazu rolniczego KOWR wpisanych było 128 instalacji należących do 109 podmiotów, z czego 104 podmioty zadeklarowały wytwarzania energii elektrycznej, a 5 podmiotów wykorzystania go w inny sposób. Do wytworzenia biogazu rolniczego w 2021 r. zostało wykorzystanych ponad 4,9 mln ton surowców. W procesie fermentacji metanowej ww. surowców, wytwórcy uzyskali blisko 342,913 mln m3 biogazu rolniczego, który w ilości ponad 335,335 mln m3 został przeznaczony do wytworzenia energii elektrycznej. Pozostała ilość została wykorzystana w inny sposób, np. spalona w świecy lub kotle gazowym.Najwięcej biogazowni rolniczych zlokalizowanych zostało w województwie warmińsko-mazurskim (17 instalacji), zachodniopomorskim (15 instalacji), wielkopolskim (14 instalacji), podlaskim i pomorskim (po 11 instalacji), mazowieckim i dolnośląskim (po 10 instalacji). Miała być biogazownia w każdej gminie, a jest w co piętnastej...

Józef Kruczek

Członek Zarządu Powiatu Gliwickiego